میدانیم قرآن کتاب شفاء، هدایت و رحمت است:
یا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جاءَتْكُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَ شِفاءٌ لِما فِی الصُّدُورِ وَ هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِلْمُۆْمِنینَ «اى مردم! اندرزى از سوى پروردگارتان براى شما آمده است و درمانى براى آنچه در سینه هاست (درمانى براى دلهاى شما) و هدایت و رحمتى است براى مۆمنان!»[یونس/57]
و خدای متعال میفرماید که قرآن کتابی است که:
از شنیدن آیاتش لرزه بر اندام كسانى كه از پروردگارشان مى ترسند مى افتد سپس برون و درونشان نرم و متوجّه ذكر خدا مى شود[زمر/39]
اما سوال اساسی این است که چرا خیلی از ماها واقعاً این حس را نسبت به قرآن نداریم نه شفای خودمان را از قرآن میتوانیم بگیریم و نه از خواندن قرآن بدنمان به لرزه میافتد؟ تکرار سورهها و آیات را از لحاظ پند آموزی و تاثیرگذاری بی فایده ( و یا حداقل کم فایده) میبینیم. و اگر هم قرآن میخوانیم صرفاً برای ثوابهایی است که در روایات آمده است؟
پاسخ:
برای تاثیرپذیری و لذت بردن از قرآن شرایط و مقدمات خاصی لازم است که در اینجا به تبیین یکی از این موارد میپردازیم:
به صورت کلی انسان زمانی بهتر میتواند مطلبی را بهتر یاد بگیرد و از آن تاثیر پذیرفته و به آن عمل کند که احساس نیاز به آن کند.
مثلا: زمانی زبان انگلیسی را بهتر و سریعتر یاد میگیریم که احساس نیاز و کمبودی نسبت به آن در ما ایجاد شود مثلا بخواهیم فیلمهای غربی را با زبان اصلی ببینیم. و اگر بخواهیم تا شش ماه آینده به کشورهای انگلیسی زبان برویم یادگیری ما نیز بسیار سریعتر خواهد بود و حالت جدیتری به خود خواهد گرفت. و یا یک دختر زمانی کتاب آشپزی برایش جذابیت دارد و پخت غذا را بهتر یاد میگیرد که ازدواج کند و بخواهد آشپزی کند. انسان زمانی طریقه عوض کردن تایر ماشین را یاد میگیرد که ماشین داشته باشد و احتمال پنچری ماشین را بدهد.
قرآن نیز کارش این است که ما را به سعادت اخروی برساند راه و روش جدا شدن از متعلقات دنیوی یاد داده و ما را مشغول جمعآوری توشه برای روز قیامت نماید. بدیهی است که کسی که اصلا به فکر قیامت و آخرت نیست و هیچ انگیزهای برای رسیدن به سعادت اخروی را ندارد، هیچ تاثیری از قرآن نخواهد پذیرفت و مثل این فرد مانند آن کسی است که از هرچی رایانه و لب تاب است بدش میآید و شما به او کتابی در مورد تایپ کردن تدریس کنید.
قرآن کریم نیز در این مورد میفرماید:
ذلِكَ الْكِتابُ لارَیْبَ فیهِ هُدىً لِلْمُتَّقینَ «آن كتاب با عظمتى است كه شك در آن راه ندارد و مایه هدایت پرهیزكاران است.»[بقره/2]
و نیز میفرماید: هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِلْمُۆْمِنینَ هدایت و رحمتى است براى مۆمنان![یونس/57]
متقین و مومنین مصداق بارز کسانی هستند که به غیب و آخرت ایمان دارند و میدانند که این کتاب، کتاب هدایت آنهاست و باید به این کتاب عمل کنند تا به سعادت اخروی برسند برای همین نیز کاملا احساس نیاز به قرآن میکنند.
كنز العمّال عن ابن عمر: قال رسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : إنّ هذهِ القُلوبَ تَصدَأُ كما یَصدَأُ الحَدیدُ . قیلَ : یا رسولَ اللّه ِ ، فما جَلاۆها ؟ قالَ : تِلاوَةُ القرآنِ ؛ کنز العمّال ـ به نقل از ابن عمر ـ : پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرمود: این دلها نیز همانند آهن زنگار مى بندد. عرض شد: اى رسول خدا! صیقل دهنده دلها چیست؟ فرمود: تلاوت قرآن.( كنز العمّال : 2441)
پیامبر صلی الله علیه و آله : لاتَغفُل عَن قِراءَةِ القُرآنِ ، فَإنَّ القُرآنَ یُحیِی القَلبَ و یَنهى عَنِ الفحشاءِ و المُنكَرِ و البَغیِ ؛از خواندن قرآن غافل مشو ؛ زیرا قرآن دل را زنده مى كند و از فحشا و زشت كارى و ستم باز مى دارد .( میزان الحكمه ، ح 16503)
قالَ رسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: «اَلْقُـرآنُ اَفْضَلُ شَى ءٍ دُونَ اللّه ِ، فَمَنْ وَقَرَّ القُرآنَ فَقَدْ وَقَرَّ اللّه َ وَ مَنْ لَمْ یُوَقِّرِ القُرآنَ فَقَدْ اِسْتَخَفَّ بِحُرْمَةِ اللّه ِ، حُرْمَةُ الْقُرآنِ عَلَى اللّه ِ كَحُـرْمَةِ الوالِدِ عَلى وَلَدِهِ»؛ قـرآن جز خـدا بهترین و برترین چیـزهاست، كسى كه احـترام قـرآن را نـگهدارد به خدا احـترام كرده است، و كسـى كه حـرمت قـرآن را نـگه ندارد نسبت به خدا بى حرمتى كرده اسـت، احـترام به قـرآن در پیشـگاه الهى هـمانند احتـرام پـدر بر فـرزند اسـت.( جامع الاخبار و الآثار، ج1، ص 420.)
قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: «عَلَیْكُمْ بِالقُرآنِ فَاِنَّهُ الشِّفاءُ النافِعُ، وَ الدَّواءُ الْمُبارَكُ وَ عِصْمَةٌ لِمَنْ تَمَسَّكَ بِهِ، وَ نَجاةٌ لِمَنْ تَبِعَهُ». (امع الاخبار والآثار، ج 1، ص 432.)
پیامبر بزرگوار صلی الله علیه و آله فرمود: بر شما باد به قرآن، چون قرآن، شفاى سودمند، و داروى پربركت است و نگهبان كسى است كه به آن چنگ مى زند، و نجاتبخش كسى است كه از آن پیروى كند.
بنابراین مانیز به هر میزان که بتوانیم تقوا و ایمان خود را قویتر نماییم و انگیزه رسیدن به نعمتهای بهشتی و قرب الیالله را در خود افزایش دهیم در واقع احساس نیاز خود را به قرآن بیشتر کردهایم و بیشتر خواهیم توانست از آن بهره بگیریم.
در ترک کردن قرآن این ماییم که ضربه می خوریم از همه برکات قرآن خودمان را محروم می کنیم و بدون قرآن چگونه می خواهیم راه به سعادت ببریم و خیر دنیاو آخرت ببینیم؟